Për pesëmbëdhjetë vite të gjata, Anna Ivanovna merrte të njëjtin tren.

Nuk kishte rëndësi acari, lufta, uria apo thashethemet e fshatit. Çdo mëngjes nisej drejt stacionit të një fshati të vogël në jug të Moskës, ulej në të njëjtën stol druri dhe shikonte binarët sikur të ishin ende një premtim kthimi.

Në fillim, të gjithë menduan se po priste burrin e saj.

Dhe nuk gaboheshin.

Ivani ishte nisur për në front në vitin 1917, kur lufta dukej ende diçka e largët dhe madhështore. Ai kishte premtuar se do të kthehej shpejt. Kishte premtuar se do të shkruante. Kishte premtuar se ndarja do të ishte e shkurtër.

Anna i kishte besuar çdo fjalë.

Në muajt e parë erdhën letra. Pastaj, vetëm heshtje. Më pas, lista të të zhdukurve. Askush nuk e konfirmoi vdekjen e tij. Askush nuk e konfirmoi se ishte ende gjallë. Ivani mbeti pezull në vendin më mizor që ekziston: pasigurinë.

“Nëse nuk ka trup, ka ende shpresë”, i thoshin.

Dhe Anna u kap pas asaj shprese si pas një litari.

Kur lufta mbaroi, shumë burra u kthyen. Burra të rraskapitur, të dobët, me sy që nuk i përkisnin më askujt. Ivani nuk ishte mes tyre. Fqinjët filluan t’i thoshin se duhej të vazhdonte jetën. Ishte ende e re. Të priste kaq gjatë nuk kishte kuptim.

“Koha nuk e kthen askënd”, i përsërisnin.

Por Anna nuk po priste kohën:

ajo po priste Ivanin.

Vitet kaluan. Erdhi revolucioni. Ndryshoi vendi. Ndryshuan tabelat. Ndryshuan frikërat. Por ajo vazhdonte të shkonte në stacion.

Disa ditë nuk vinte asnjë tren. Ditë të tjera vinin trena plot me të panjohur. Anna vështronte çdo fytyrë, me qetësi, pa ankth, si dikush që e di saktësisht çfarë kërkon.

Me kalimin e kohës, ajo pushoi së rregulluari flokët. Pastaj pushoi së u shqetësuari për shikimet kureshtare. U bë pjesë e peizazhit. E quanin “gruaja e stacionit”.

Fëmijët u rritën duke e parë aty. Të rriturit e shmangnin, pothuajse të bezdisur. Ajo ishte një kujtesë e gjallë e një të vërtete që të gjithë preferonin ta injoronin: që jo çdo gjë ka një fund të qartë dhe qetësues.

Në vitin 1925, një funksionar lokal i sugjeroi të ndalonte.

“Nuk është e shëndetshme”, i tha. “Shteti nuk e njeh këtë pritje.”

Anna e pa pa zemërim.

“Shteti nuk u martua me të”, u përgjigj.

Dhe vazhdoi të shkonte.

Trupi i saj plakej më shpejt se bindja. Ecën më ngadalë. Ulej me vështirësi. Por nuk mungonte kurrë.

Një dimër veçanërisht i ashpër, u sëmur. Qëndroi në shtrat për javë të tëra. Kur u kthye në stacion, gjeti stolin e saj të zënë nga një burrë tjetër. Nuk tha asgjë. Priste në këmbë.

Burri u ngrit pa pyetur.

Më 4 maj 1932 erdhi një tren ndryshe. Më i shkurtër. Më i heshtur. Zbritën pak njerëz. Mes tyre, një burrë shumë i dobët, me flokë të zbardhur para kohe dhe me një bastun të improvizuar.

Anna e njohu menjëherë.

Nuk vrapoi.

Nuk bërtiti.

Nuk hezitoi.

U ngrit dhe eci drejt tij.

Ivanit iu deshën disa sekonda ta njihte. Pesëmbëdhjetë vite ndryshojnë çdo fytyrë. Por kur e bëri, i ra bastuni nga dora.

“Mendoja se nuk do të vinit”, murmuriti.

Anna tundi kokën ngadalë.

“Mendoja se do të vonoheshe më shumë.”

Ivani kishte kaluar vite në një kamp robërie. Nuk kishte mundur të shkruante. Nuk kishte mundur të kthehej. Nuk kishte vdekur, por as kishte jetuar.

Askush nuk kishte shkuar ta kërkonte.

Përveç saj.

Jetuan bashkë vetëm edhe tre vite. Pak, do të thoshin shumë. Mjaftueshëm, do të thoshte Anna.

Kur ajo vdiq, disa fqinjë thanë se e kishte shpërdoruar jetën duke pritur.

Anna nuk ra kurrë dakord.

“Nuk kam pritur”, thoshte. “Kam zgjedhur.”

Dhe ndoshta pikërisht ky është detaji që shqetëson më shumë në gjithë historinë e saj: që ndonjëherë njerëzit nuk qëndrojnë sepse nuk dinë të largohen, por sepse vendosin të duan pa garanci.

Koha mund të dorëzohet…

por jo gjithmonë e ka fjalën e fundit.